Czy można biegać przez cały rok w jednych butach?

Jeżeli ktoś nie wyjeżdżał w góry, to w ostatnich latach mógł przeoczyć moment, w którym akurat padał śnieg. To żart, ale niezbyt odległy od prawdy. W kontekście zmian klimatu rozróżnienie pomiędzy letnimi a zimowymi butami do biegania może wydać się czczym teoretyzowaniem. Czy w takim razie można przez cały rok biegać w jednych butach?

Na początek odrobina historii. Jest rok 1960. W Rzymie, w czasie igrzysk olimpijskich odbywa się niezwykły bieg maratoński: zawodnicy startują wieczorem i biegną ulicami Wiecznego Miasta przy świetle latarni i pochodni. Jednym z biegaczy jest 28-letni Etiopczyk Abebe Bikila. Jeszcze niedawno był pasterzem kóz. Pierwszy raz startuje w międzynarodowych zawodach: zastępuje biegacza, który musiał się wycofać z udziału w mistrzostwach. Faworytami biegu są Rhadi Ben Abdesselam z Maroka i Barry Magee z Nowej Zelandii. Magee przybiega trzeci. Abdesselam jest drugi. Pierwszy, z czasem 2:12:21, linię mety pokonuje nikomu nieznany Bikila. Sensację wywołuje jego wynik: to nieoficjalny rekord świata. Jednak do legendy przejdzie fakt, że Etiopczyk przebiegł uliczny maraton na bosaka. 

Wyczyn Bikili pokazuje, że w bieganiu najważniejsze jest nie obuwie, lecz hart ducha. Jednak czym innym jest jednorazowy wyczyn, a czym innym codzienne bieganie. Dobrze dobrane buty do biegania są absolutnie konieczne, aby zapewnić stopom właściwą ochronę i czerpać  satysfakcję z aktywności fizycznej. Buty powinny być nie tylko dopasowane do rozmiaru i kształtu stopy, ale także do warunków pogodowych.

Czym różnią się buty do biegania na zimę i na lato?

Zdaniem wielu biegaczy i specjalistów nie ma zdecydowanego rozróżnienia na buty do biegania zimą i latem. Podobnego zdania jest doradca klienta z serwisu ogłoszeniowego ze sprzętem sportowym Pricelesso: – Przyjmuje się, że letnie buty biegowe powinny być maksymalnie przewiewne: w ich konstrukcji dużo miejsca zajmują siateczki, dzięki którym odbywa się łatwa cyrkulacja powietrza i odprowadzanie nadmiaru wilgoci. Buty na cieplejszą część roku są też zasadniczo lżejsze. Z kolei buty zimowe mają zazwyczaj nieco grubszą i sztywniejszą podeszwę, która wyposażona jest w mocny bieżnik. Dzięki temu mamy lepszą przyczepność na oblodzonych nawierzchniach.

Przyczepność jest kluczową cechą, którą powinny odznaczać się dobrej jakości zimowe buty do biegania. Natomiast wiele kontrowersji wywołują buty biegowe z membraną wodoodporną. Wielu biegaczy podważa skuteczność tego zabezpieczenia: z jednej strony membrana nie daje całkowitej ochrony przed wodą, a z drugiej przeszkadza we właściwej wentylacji stóp w czasie biegu. Wśród bardziej zaawansowanych amatorów biegania dominuje pogląd, że lepiej przemoczyć buty niż utrudniać ich właściwe wentylowanie. Jeżeli bieg trwa dłużej, to przewiewne obuwie umożliwi odprowadzenie nadmiaru wilgoci: odparuje ona w naturalny sposób, o ile nie napotka przeszkody w postaci membrany wodoodpornej. 

Przy treningach biegowych (tak samo latem, jak zimą) niezwykle ważną kwestią są odpowiednie skarpety do biegania. Modele przeznaczone do używania w okresie zimowym są wysokie, nieco grubsze i często wykonane z naturalnych materiałów, takich jak np. wełna merynosów. Niezależnie od technologii wykonania powinny zapewniać komfort termiczny i dobrze radzić sobie z odprowadzaniem wilgoci i zapobiegać otarciom. Można też, zamiast jednych grubych, zastosować dwie pary skarpet cienkich. Jest to sposób wymagający bardzo starannego nakładania, które zapobiegnie powstawaniu fałd i naprężeń materiału na stopach. Zdecydowanie nie należy przesadzać z ilością i grubością warstw: w czasie biegu stopa silnie rozgrzewa się, więc nawet przy sporym mrozie nie ma obawy o nadmierne wychłodzenie.

Jeżeli chodzi o letnie skarpety do biegania, to wykonane są z niemal wyłącznie z tworzyw sztucznych (np. mieszanki poliamidu i elastanu). Są bardzo cienkie, doskonale przylegają do skóry i posiadają ściągacze na śródstopiu i cholewce, aby zapobiec zsuwaniu się w trakcie biegu.

Nawierzchnia do biegania jest ważniejsza od temperatury  

Przy dopasowywaniu butów  biegowych o wiele istotniejsze od warunków atmosferycznych jest rodzaj nawierzchni. Do biegania w mieście najlepiej nadają się dobrej jakości buty treningowe, które są kompromisem pomiędzy butami startowymi i trailowymi. Te pierwsze umożliwiają rozwijanie dużych prędkości, są niezwykle lekkie i mają bardzo elastyczne podeszwy. Jednak nie chronią najlepiej stóp i nie oferują tak dobrej amortyzacji, jak buty treningowe. 

Z kolei buty trailowe mają wzmocnioną podeszwę, mocny bieżnik i podwyższoną cholewkę, która zapewnia lepszą stabilność i chroni kostki w trudnym terenie.

Jeżeli nie uprawiamy biegania wyczynowo, to wszystkie potrzeby zaspokoją dwie pary butów: miejskie (treningowe) i terenowe (trailowe). Buty treningowe można też z powodzeniem użytkować na trudnych zimowych nawierzchniach. Tym bardziej że ostatnimi laty zimy nie należą ani do mroźnych, ani specjalnie śnieżnych. Jeżeli jednak zależy nam na lepszej ochronie przed poślizgami, to możemy zdecydować się na buty trailowe, które mają zazwyczaj szczelniejszą konstrukcję, odporniejszą na działanie wilgoci i uszkodzenia mechaniczne.